Het Kremlin is nog altijd in handen van Poetin, wat nu?
28 mei
Moet Oekraïne grond afstaan aan Rusland voor vrede? Niet zeker dat het gaat helpen. En als Zelensky dat doet zal het hem door veel Oekraïners niet in dank worden afgenomen. Dat gaat dan trouwens ook niet alleen over grond maar ook over huizen, gebouwen, economische infrastructuur, grondstoffen etcetera. Vorig jaar al was Oekraïne één van de armste landen in Europa. Wie in 'het Westen' gaat Oekraïne er bovenop helpen na de oorlog?
Net als Rusland had en heeft Oekraïne zijn oligarchen, maar ook een grote schuldenlast. Na de periode van de Sovjet-Unie heeft Rusland best veel economische groei gekend. Maar dat is Poetin nu opnieuw aan het verkwanselen.
11 juni
Is het Poetin-regime fascistisch? Poetin en zijn medestanders zullen het ontkennen maar volgens historicus Timothy Snyder is het wel zo. "Een tijdreiziger vanuit de jaren dertig zou er geen enkele moeite mee hebben het Poetin-regime als fascistisch te bestempelen. Het symbool Z, de bijeenkomsten, de propaganda, oorlog als een zuiverende geweldsdaad en de massagraven rond Oekraïense steden maken dat maar al te duidelijk. De oorlog tegen Oekraïne betekent niet alleen een terugkeer naar het traditionele fascistische slagveld, maar ook een terugkeer naar de traditionele fascistische taal en praktijken. Andere volkeren zijn er om gekoloniseerd te worden. Rusland is onschuldig vanwege zijn roemrijk verleden. Het bestaan van Oekraïne is een internationale samenzwering. Oorlog is het antwoord." Dat Snyder het Poetin-regime fascistisch noemt? Ik heb daar geen problemen mee. In veel opzichten lijkt het inderdaad op fascisme, met tsaristische en stalinistische invloeden er in. Zelf noem ik het rechts en extreem autoritair. Mij lijkt dat wat duidelijker. Veel rechts-nationalisten zullen dat natuurlijk niet graag zien. Zij ontkennen de nauwe banden tussen een bepaald soort rechts-nationalistisch gedachtegoed en fascisme, maar het is er wel.
Men heeft in West-Europa te lang weggekeken van wat het Poetin-regime aan het doen was. Zeker de rechts-nationalisten keken te veel weg, en ze doen het nog altijd. Dit kan niet gecompenseerd worden door de huidige economische sancties tegen de Russische federatie, wapengeweld en militaire steun aan Oekraïne. Maar links deed ook niet genoeg. Delen van de linkerzijde begrepen te weinig hoe er een lijn liep van de Russische tsaren richting Stalin, opnieuw afwijkend richting staatsleiders als Brezjnev en daarna weer een meer oorspronkelijke koers volgend richting Poetin.
Links hield te weinig rekening met de breuklijn autoritair versus niet-autoritair. Deels was dat omdat de dreiging voor links in West-Europa eerst meer leek te komen vanuit de VS, met presidenten als vader en zoon Bush en daarna Trump. Zo konden Poetin en zijn medestanders langzaam de West-Europese linkerzijde kapot proberen te maken. Is Poetin dan gevaarlijker voor links in West-Europa dan Trump? Ik sluit dat idee niet uit.
De lijst van staatsleiders in de wereld die een bedreiging vormen voor de authentieke linkerzijde in West-Europa is lang. Dat gaat niet alleen over een Macron in Frankrijk maar ook over Bolsonaro in Brazilië, Modi in India, Erdogan in Turkije, Xi Jinping in China enzovoort.
Volgens de in Rusland geboren journalist en politiek wetenschapper Sergej Sumlenny is de oorlog niet meer dan de daad bij het woord, na een jarenlange propagandistische campagne waarmee de hearts and minds van de Russische bevolking klaargestoomd werden voor "een oorlog met het Westen". Volgens peilingbureau Levada staat intussen nog steeds driekwart van de Russen achter het Russische beleid. Wat de waarde van zo'n peiling is in een land zonder ook maar een schijn van echte democratie of vrijheid van meningsuiting? In een land met veel sociale controle op wat je zegt en zeker schrijft? Die is nul denk ik. De schrik om je uit te spreken tegen het beleid is groot in Rusland. Bovendien vatten dat soort peilingen niet de tegenstrijdigheden in wat mensen zeggen te ondersteunen. Tijdens de vele jaren Sovjet-Unie staatsleiders, en niet lang daarna ook Poetins beleidsjaren, hebben Russen bovendien geleerd te zwijgen. Een cultuur van het zwijgen verandert niet zomaar in een cultuur van het spreken.
Moet Oekraïne grond afstaan aan Rusland voor vrede? Niet zeker dat het gaat helpen. En als Zelensky dat doet zal het hem door veel Oekraïners niet in dank worden afgenomen. Dat gaat dan trouwens ook niet alleen over grond maar ook over huizen, gebouwen, economische infrastructuur, grondstoffen etcetera. Vorig jaar al was Oekraïne één van de armste landen in Europa. Wie in 'het Westen' gaat Oekraïne er bovenop helpen na de oorlog?
Net als Rusland had en heeft Oekraïne zijn oligarchen, maar ook een grote schuldenlast. Na de periode van de Sovjet-Unie heeft Rusland best veel economische groei gekend. Maar dat is Poetin nu opnieuw aan het verkwanselen.
Mijn vraag is nu wel: wat met de mogelijke inzet van kernwapens in dit verband? Die kunnen immers nog altijd gebruikt worden door Poetin, of door een opvolger van hem. En wat met de rechtse stempel die de Oekraïense regering en anderen zetten op het Oekraïense leger? Tijdens de Spaanse burgeroorlog vochten anarchisten in eerste instantie aan de zijde van stalinisten tegen fascisten. Stalin ondersteunde hen militair gezien, dus veel kritiek op Stalin en de stalinisten kwam er eerst niet van anarchisten uit Spanje. Ondanks de onderdrukkingspraktijken van Stalin in de Sovjet-Unie. Dat is hen later extra zuur opgebroken toen stalinisten de anarchisten onderdrukten in Spanje. Nu vechten anarchisten in Oekraïne aan de zijde van rechtse en extreemrechtse krachten in een staatsleger. Welk belang anarchisten hierbij hebben is mij voorlopig onduidelijk. Zij zouden net zo goed het land kunnen ontvluchten of volop activiteiten kunnen ontplooien ter ondersteuning van weigeraars van legerdienst in Oekraïne, Rusland en andere landen.
12 juni
Links hield te weinig rekening met de breuklijn autoritair versus niet-autoritair. Deels was dat omdat de dreiging voor links in West-Europa eerst meer leek te komen vanuit de VS, met presidenten als vader en zoon Bush en daarna Trump. Zo konden Poetin en zijn medestanders langzaam de West-Europese linkerzijde kapot proberen te maken. Is Poetin dan gevaarlijker voor links in West-Europa dan Trump? Ik sluit dat idee niet uit.
De lijst van staatsleiders in de wereld die een bedreiging vormen voor de authentieke linkerzijde in West-Europa is lang. Dat gaat niet alleen over een Macron in Frankrijk maar ook over Bolsonaro in Brazilië, Modi in India, Erdogan in Turkije, Xi Jinping in China enzovoort.
14 juni
Volgens de in Rusland geboren journalist en politiek wetenschapper Sergej Sumlenny is de oorlog niet meer dan de daad bij het woord, na een jarenlange propagandistische campagne waarmee de hearts and minds van de Russische bevolking klaargestoomd werden voor "een oorlog met het Westen". Volgens peilingbureau Levada staat intussen nog steeds driekwart van de Russen achter het Russische beleid. Wat de waarde van zo'n peiling is in een land zonder ook maar een schijn van echte democratie of vrijheid van meningsuiting? In een land met veel sociale controle op wat je zegt en zeker schrijft? Die is nul denk ik. De schrik om je uit te spreken tegen het beleid is groot in Rusland. Bovendien vatten dat soort peilingen niet de tegenstrijdigheden in wat mensen zeggen te ondersteunen. Tijdens de vele jaren Sovjet-Unie staatsleiders, en niet lang daarna ook Poetins beleidsjaren, hebben Russen bovendien geleerd te zwijgen. Een cultuur van het zwijgen verandert niet zomaar in een cultuur van het spreken.
16 juni
Dat het Oekraïense leger elk eigen grondgebied opnieuw wil veroveren, inclusief de Krim? Velen zullen dit volgens internationaal recht legitiem vinden. De vraag is of het ook tactisch houdbaar is en of het realistisch is. Bufferzones worden gecreëerd in veel andere territoriale conflicten. Dat kan oneerlijk zijn - want ook aangevallen en onderdrukte partijen worden dan gedwongen concessies te doen aan repressieve grootmachten. Maar misschien is het concrete voorkomen van verdere oorlogsslachtoffers hier belangrijker dan de principevraag. Hoe langer de oorlog duurt hoe meer Oekraïners men daarmee de dood in stuurt.
Ambitieuze oorlogsdoelen zullen normaal gezien de verschrikkelijke gevechten verlengen. En er bestaan ook andere dan militaire middelen om de macht van het Kremlin te ondermijnen. Niet-realistische oorlogsdoelen kunnen niet alleen de geloofwaardigheid van de Oekraïense regering ondermijnen. Ze kunnen ook de Europeanen nieuwsmoe maken. Veel mensen in Europa haken af op het dagelijks slechte nieuws over de wereld dat hen via mainstream media bereikt, ze haken af en laten zichzelf minder informeren. Bij Russen is dat niet anders, en al te veel van hen slikken de oorlogspropaganda van het Kremlin als zoete koek.
Dat het Oekraïense leger elk eigen grondgebied opnieuw wil veroveren, inclusief de Krim? Velen zullen dit volgens internationaal recht legitiem vinden. De vraag is of het ook tactisch houdbaar is en of het realistisch is. Bufferzones worden gecreëerd in veel andere territoriale conflicten. Dat kan oneerlijk zijn - want ook aangevallen en onderdrukte partijen worden dan gedwongen concessies te doen aan repressieve grootmachten. Maar misschien is het concrete voorkomen van verdere oorlogsslachtoffers hier belangrijker dan de principevraag. Hoe langer de oorlog duurt hoe meer Oekraïners men daarmee de dood in stuurt.
Ambitieuze oorlogsdoelen zullen normaal gezien de verschrikkelijke gevechten verlengen. En er bestaan ook andere dan militaire middelen om de macht van het Kremlin te ondermijnen. Niet-realistische oorlogsdoelen kunnen niet alleen de geloofwaardigheid van de Oekraïense regering ondermijnen. Ze kunnen ook de Europeanen nieuwsmoe maken. Veel mensen in Europa haken af op het dagelijks slechte nieuws over de wereld dat hen via mainstream media bereikt, ze haken af en laten zichzelf minder informeren. Bij Russen is dat niet anders, en al te veel van hen slikken de oorlogspropaganda van het Kremlin als zoete koek.
